Ana Sayfa Blog Sayfa 2

Ç̌̌İNGANEPE 

Yazar
Tutaste
-
0

İnci Derya TURNA 

Hetepe dulyaz var ezdiman. Ne dulya uğunan, ne sigorta, ne para. Kart̆ali ǩorobuman, hemutenti ancaxi mç̌ǩudi yaç̌openan. Çkar dulyaz var ezdiman. Berepe mektebişe idanşi, majura berepek nodzitsaman, uğarğalnan, iloman. Aşkurnenan mektebişe-ti, var alenan. Heşopeten uǩitxu, udulyeli kodoskidunan.  

Tzanaz jur fara, şekeri do ǩurbaniş bayramişen oğune, arafaşi ndğaz Ç̌inganepez bucoxumt do dolokumepe, oxoşi eşyape, oç̌ǩomale ǩumanyape mepçamt̆it. Eçi tzanaşen dido ren hetepez haşo mebuşvelamt̆it.  

Zabuni bere avet̆ez, kçini badi uyonut̆ez, doxtoişe var alet̆ez. Ma aǩraba do arǩadaşepeşen fit̆re do zekyat̆i ebuç̌opam do hetepez mepçamti. İxelt̆ez…  

Ar ndğaz xolo neǩnaşa komoxt̆ez. Bayrami var ’t̆u, arafa var ’t̆u, hatzi mot moxt̆ez dort̆un. Megere, ç̌anda uğut̆ez doren. Ç̌umanişe mç̌ita ǩamioniten komoxt̆ez. Ar çkuni duguni kodzirit mu iven ya do p̌anda mitzumet̆ez.  

Ç̌anda oxorişi avliz ikomt̆ez doren. Sum ndğa do sum seyiz. Neise, çkuti ar hetepeşi ç̌anda odziramu mint̆ez zat̆i, mendapt̆it.  

Biditşi avliz ixoront̆ez. Otxo çalgici ar dansozi komoyonoz doren. Dansozik Hindist̆anişi dansi ikomt̆u, didoti nomskut̆u. Xayranluğiten botzǩedit. Ma do komoli-çkimi oxoşe1 kamamoyonez, gyari momçat̆ez doren. Ma gyari var minon butzvi-ti-na va memiyucez, zoila oxoşe kamamoyonez. Çkuni şeni lokontaşen gyari moğapez doren.  

Odaz ar mcveşi kilimi orçun, doxunuşiti ar didi sunkeişi oncire ortaşen oǩoǩvat̆ez doren. Gverdi tude gverdi duvaiz nodzit̆u. Jur pitsari oǩoç̌ǩadez, hek ar bezi kogyoç̌ez, ar ç̌uta bere-ti, heşote doncirez dortun. Xut – aşi tuteri berez mç̌acepe kogabğez dort̆un. Oxoriz na ren eşya hakonayi’t̆u.  

Guri mit̆ǩvatsu, obgarinuz kogeboç̌ki. Komolik vaşa dibgara ya, p̌at̆i datzonanoren ya. Çilambrepe zoila bokaçi. Gyariti var maç̌ǩomu. Çku hetepeşi doxmeli2 musafiri bort̆it. Gyariti doxmeli moğapez dort̆un. Ama muşi gyari do muşi tzǩari. Hoşo fuǩaraluği çkar soti var midzirut̆u. Berez mç̌acepe gobuçvi, tsitsa kamabudvi p̌icis do gale kogamapt̆it..  

Hatzi sica do noğamisak ixoront̆ez. Ç̌uta ç̌uta oxorca do komolepeti kamaxtez xoroniz. İr xolo dodgitineri bort̆it, doxunoni sva3 var ’t̆u. Noğamisa na xet̆u ar ortzo’t̆u. Heti ma komomçez. Ma var dopxedi. Hetepeşi enni dida ar kçini’t̆u, heya kodoboxuni.  

Na istert̆ez oxorcalepek xoroniz micoxez var amapti. Ma muç̌o bixoronat̆i guyiz hetepeşi derdi dologzeri.  

Hetepe dulyaz var ezdiman.. Ne dulya uğunan, ne sigorta, ne para. Kart̆ali ǩorobuman, hemutenti ancaxi mç̌ǩudi yaç̌openan. Çkar dulyaz var ezdiman.  

Berepe mektebişe idanşi, majura berepek nodzitsaman, uğarğalnan, iloman. Aşkurnenan mektebişe-ti, var alenan. Heşopeten uǩitxu, udulyeli kodoskidunan.  

Oxoşe bidişi, yorğani bat̆anie, yast̆uği, erçapule, dolokunepe, muntxa madziru, ir xolo t̆orbaz kodolobosvari. Bucoxi hetepez, ar ç̌uta parati komepçi, eǩebokidi ir şei mendeboğapi. Hatzi, mintxa bdzirare butzume do hentepez meboşfelapam.  

Ma bigzalaşi hentepez mik nuşfelasen var miçkin. Hatzişen guri oşi svaşen oǩotzǩeri miğun. Ğormotik ǩai ndğalepe otziran, ti mo elaktan.  

Hetepeti ǩoçi renan, şuri gedginan, nenati uğunan, ǩuçxe t̆et̆eli berepe uyonunan. 

E TZİPRİ ŞǨİMİ 

Yazar
Tutaste
-
0

Mustafa Çupina 

Domitzvi e tzipri 

P̌ri cikvatare domitzvi. 

Bena-şǩimi golit̆uşa 

Ngolape-ǩale 

Xes elaǩlimeri 

Ar biç̌i bere 

Na elit̆rağudu 

Gogaşinen-i? 

Domitzvi e tzipri-şǩimi 

Mu iyen domitzvi 

P̌ri ciǩvatare 

Ǩoçepe, 

Ǩoçi st̆eri ǩoçepe, 

Eşǩini, xeleri, muç̌o cixa steri ǩoçepe 

Msǩva, 

Dadalapeşa-ti msǩva 

Mç̌ita xarayepete oxorzalepe 

Moxt̆asi coçi ora 

Mç̌ipe gzalepe cisvaranen 

Xolo golaxt̆anen 

Megaşonen-i? 

LAZİŞİ NÇ̌AMİ 

Yazar
Tutaste
-
0

Mehmet AKÇELİK 

Lazi boret, mitik mutu, tǩvasen tǩvas 
Mogaşǩuyinet̆az, hak bore gatǩvas 
Gondunazna nena, ti geçaye ǩvas 
Nosi meşebidvat, biç̌epeçǩuni. 

Nanamuşiş nena, Lazişi nç̌ami 
Nanaskaniz, ǩat̆a oras uxvami. 

Hakşaki so bortit, toli va gomtzǩit 
Nenaçkuni muda, dop̌ç̌arat vaptǩvit 
Va domogues do, mu p̌atya doptǩvit 
Nosi meşebidvat, biç̌epeçǩuni. 

Nanamuşiş nena, Lazişi nç̌ami 
Nanaskaniz, ǩat̆a oras uxvami. 

İyixolok na uçkinpe ç̌arasen 
Heşopete, nena çǩuni sǩidasen 
Motalepe, ti ezdeyi goxtasen 
Nosi meşebitvat, biçepeçkuni. 

Nanamuşiş nena, Lazişi nç̌ami. 
Nanaskaniz, ǩat̆a oras uxvami. 

08/01/2019  

MA Mİ BORE? 

Yazar
Tutaste
-
0

Mehmet AKÇELİK 

Oki kogomaşines, emuşiti doptkvat. 

Ma mi bore? Tiçkimi goçinapat. 

Arkabişen xtimeri Çebinepeşi bore. Çebinişi Memet̆i. Sumeneçi do sum tzaneri bore. Borçxaşi op̌ut̆es Oxordias dobiyini. Ar nana do ar babaşen ovro cumaşi maotxani ma bore. Na dobiyini tarixi isa, mitis var uçkin. Hemuşeni var meboç̌ari. Çkimden oği, otxu bozo ivu, ar na ren doğuru. Hemdoa şkule ma bivi. İptineyi biçi ma bore. Nanaçǩimik dido ixelu doren, ma domoyinu şkule. 

İptineyi mektebişa op̌ut̆eçkunis bidi. Turkuli var miçkit̆u hemuşeni şkit tzaneri bort̆işi var memoç̌ayes. Çkimden ç̌uta cumaçkimi ǩala, ar tzana şkule Etzeris na goyntzku, p̌ap̌uliçkimik na ǩodu mektebis geboç̌ǩit. Etzeris, Lazepe dido bort̆it. Mektebiçkunişa sum-otxu oxorişen Rizinaepeşi berepe moyt̆es. Hemtepes Turkuli kuçǩit̆es. Ardanucişen ağani çodineyi ar muellimi komoşkves. Lazuri var uçǩit̆u. Mu vasen ant̆alu. Berepes Turkuli muço doboğuraye yado nosişen heşo golalemt̆u. Çkuniǩala istertu. Çku, Turkuli domogues, muk Lazuri diguru. 

Orta Mektebis Maradidis geboç̌ǩit. Cumadiçkunik Zonguldağişa mendemiyones. Orta Mektebi hek ebonçinit. Ç̌utaşen doni, birapa bzop̌ont̆i puci bocunamti şkule. Lazuri do Turkuli leksi pç̌arumt̆i. 

Lise Borçxas, Universite Angaras biǩitxi. Nandidis, p̌ap̌ulis do nanas, na biǩitxate unt̆es. Biǩitxomti şkule domoçiles. Nanaçkimiş ǩele, ar bozo komomçes. Hatzi hemu ǩala çileri bore. Ar biçi do ar bozo komiyonun. Motalepeti domavu. Rize Ticaret Lisesis 1980’s muellimluğis geboçǩi. Jur tzana şkule gemtǩoçes. Vit̆ootxu tuta şkule mahkemek gomoktinu. Hekolen Trabuzanişa komopti. 2004’s teǩaudi dobivi. Hatzi Trabuzanis pxe. Lazuri, Turkuli leksepe pç̌arum. Fesbukis gobirtam. 

Ma na minon Lazuri mo gondunut̆as. Berepes, motalepes daguan. Ǩursite, oç̌arute na var iven koxobotzoni. Mektebis, nanaşi nenate, var iǩitxanşa var digurinen. Gamabiçinopat, ǩaobate biziat. 

30/09/2019 Çebinişi Memeti (Mehmet AKÇELİK) 

Oxordiya: Şerefiye Köyü 

Etzeri : Şanlı Mahallesi 

MCVE OXORİ-ÇKİNİ 

Yazar
Tutaste
-
0

Yılmaz Avcı 

Oxorişi ǩap̌ulas bağu midgit̆es. Çeçmeti oput̆eşi majura ǩele uşkiriş kinais eladgit̆u. Oput̆e dido didi var t̆uti-na dolokunu do kyume steri oxominuş mutupe ek nagonzdin ar nçxilis mujiǩidet̆u do ixominet̆u. Edo çkin iri osterupeti em ç̌it̆a oput̆es vikipt̆it. Ar ǩeleti zambağepe golorgut̆u. 

Ağani oxorişi oǩidu şeni na p̌tzǩit mcveşi oxori çkini P̌ap̌uliçkimik ǩidupt̆uşi maarani oǩoǩidinu (cihan harbi) kagamaxteen do kyoi çkiniti 3-4 tzanas urusiş askerepeş xes kodololeen. Edo oxori şeni xazireli na ren pitsarepe em askerepek var ç̌vanten p̌ap̌ulik dişka tiyeleen do oput̆es koǩobğeen.  

Mcveş oxorişi galeni neǩna na gontzǩa ǩala ğocişa kamilet̆u. Ğocişi mardzgvani ǩele Dizgyaiş (Tezgah) oda, ǩvazali ǩeleti jini ǩat̆işa na yilen ar pitsariş kvata do tzoxlendoti ogyareşa na amilen ar neǩna çkva kort̆u. Ogyareşa amaxtaşiti xolo mardzgvani ǩele ç̌it̆a oda, ǩvazali ǩele ǩeremuli na gotzobun ar ocakluği (şç̌mine) do Dinanaş oda, tzoxlendo ǩeleti, ekoleni oput̆eşa na gamilen neǩna kort̆u. Jini ǩatistimuşiri do man na bcant odaşi mardzgvani ǩele ar ǩoridoi do ekole akoleti mcveş oda do ağani oda kort̆es. Mcveşi odas iya aya molobğut̆u do ağani odasti nana do baba cant̆es.  

Dizgyaiş odas babaşi xemuşiten noxvene ar torna uğut̆u do çarǩimuşi ǩuçxeten oktapt̆u. Babak ek mamç̌ǩadoba (marangozoba) ǩala mobilyati ikipt̆u do çkinti emus mevuşvelt̆it. Çkin em oxori 1948 is p̌tzǩitşi man daha nçxoro tzaneri vort̆i ama xerxi do laşungi (kesei) ǩala burç̌uli do çkva mutupe birtum xes komokaçut̆u. Çkin osteru şeni pitsarepeşi ǩuntsulişen mexerxeri t̆aǩope domibağut̆es. Majurani berepes eti var uğut̆es. Ogyares ǩeremulis birtum ar ǩardala kogotzobut̆u do emus birtum ya lobiya var na luqu igibet̆u. “Yonç̌i luqu, gyonç̌i lobiya!” na zop̌onan steri. Kimi oras ont̆ules na mep̌tzilat kuvaliş lobiyape t̆ağaniten dopxraǩup̌t̆it do cebes kodolovibğapt̆it. Gale vort̆atşi en ǩai gyari iya maqvet̆es. Kimi orasti ağani lobiyaşi ǩaǩape t̆utsa mt̆veris meşovoxvapt̆it do dopşuşkupt̆it. Eti dido nostoneri iqvet̆u.  

Babak daçxiriş tzoxle ar mçxuriş posti konorçapt̆u do ek doxedat̆uşiti muşiri ǩala p̌odia muşis gelaxunu şeni yarişi vikipt̆it. Babak raxat̆oba şeni gaziş lamba toǩiten nç̌eris nanoç̌ǩadu ar maǩaraten yonç̌ap̌t̆u, gyonç̌ap̌t̆u. Lambaş tude naren postis doxunuş yeri kobdziratşiti babak tzoxle musafi diǩitxupt̆u do oǩuleti çkini ǩala zikri ikipt̆u. Seriş gverdis dulya navarixvenen şeni ora meǩolapuşi en ǩai gzati iya miğut̆es.  

Majurani didi oǩoǩidinas (cihan xarbis) iri şeri ǩala şekei, lazut̆i do ǩazyağiti keç̌ǩoduşi lambaş yerine ǩandili vixmart̆it. Ǩandili şeni margvali ar tenekeş ǩuti do jin muşiti ar çarǩiten em ǩutis nadolodzin fit̆ili eşovonç̌apt̆it. Fit̆ili nabzop̌onti muren! Mcveşi paç̌avrape şeridi steri dopxarupt̆it, domç̌imoşupt̆it do lukuna kogovusumert̆it. Ǩandili nabzop̌on; ar ǩuti, ar fit̆ili do arçkva nagilunçaxa ebzaşi daçxiri. Mteli iya ren işte.  

Kyois mitik soba yado mutu navaixmart̆u şeni qinobaşi ndğalepesti limcişi ordo xolo onceres komeşavit̆it do ǩuçxepeşi ot̆ibinu şeni muşi ǩala ǩuçxepe artikartiş xais komeşavudumert̆it. Ǩuçxe qini giğut̆aşi nciri muluni? Helbetteki var mulun. Edo ncirişi moxtimuşakis artikartis p̌arametepe vutzumert̆it. Kimi oras çkinti kelavumtsxupt̆it. Kimi orasti naminonansteri dovoçodinapt̆it. Ǩarta seris ayni p̌arametepeten mep̌ç̌irdat̆itşiti onceres meşaxuneis vibirt̆it. Edo eşopeten oǩondruǩeri kodomanciret̆es.  

Oxorişi ǩap̌ulas bağu midgit̆es. Çeçmeti oput̆eşi majuraǩele uşkiriş kinais eladgit̆u. Oput̆e dido didi var t̆utina dolokunu do kyume steri oxominuş mutupe ek nagonzdin ar nçxilis mujiǩidet̆u do ixominet̆u. Edo çkin iri osterupeti em ç̌it̆a oput̆es vikipt̆it. Ar ǩeleti zambağepe golorgut̆u. Gzaş ǩeleti ar mjoli kogedgit̆u do pukirobas emuşi but̆ǩape met̆aksiş munt̆uris pçapt̆it. Met̆aksiş munt̆urişi markvalepe mjoliş but̆ǩapes gevobğapt̆it markvalişen gamaxtanşi but̆ǩape ar şvacis kagondinup̌t̆es. Dirdan do kukudas komeşaxedanşiti berepes gyunaxi var aqven ya mitzumert̆es do ǩardalapes natxialaps tzǩaris kodolomobğapapt̆es. 

SUMİTİ HİŞO GONSǨUDEY 

Yazar
Tutaste
-
0

Ridvan Özkurt Anç̌aşi 

Ogine noğaşa peği var it̆ey. Mcumu do şeçeri açodani vana dolokunaşe, ağalya st̆eri a mutxa dvaç̌irani hişeni beçi cit̆ey. Teona, Furt̆onaşi gamamtumanis ar çoi dirinu. İlkokuli çoimuşişa idu do oǩaçxe nana do babamuşi şǩala noğaşa kocext̆ey.  

Teona noğaşa olva va muinamt̆u, ǩuzenimuşi Tanura şǩala gamaǩatu xazi var ayert̆u. Oǩaçxe dvaguru çi Tanurapeti noğaşa idanen, ya. Himdoy mtsika xazi ayu. Teona do Tanuraşi nanape dalepe’rt̆ey. Noğaşa ideysi na xesap̌ey st̆eri var iu; Teona İzmirişa, Tanurape Art̆eşenişa idey, moyseley çoişa do.  

Dido tzanape meǩilu, gvonoç̌ondrey ǩartiǩarti. Emogideneri tzanape zat̆i çoişati va mvaley. Teona çendi ağani arǩadaşepe koziru. Tanurati hişo. Bere’rt̆eyşani na va gamiǩatert̆ey berepe imordeyşa imordey, noğapeşa goyntzorey, ǩartiǩarti var azirey do mendra diyey.  

Ortaokuli do lise, Teona İzmiri oçodinu, Tanura Art̆aşeni.  

Tanura t̆opi obiru meraği uğurt̆u. Hişeni dersepe kelapatxu dort̆u. Arovi himuşeni ar tzana kodosǩudu. Nosişa mudara var ort̆u. Zadeti nosi na uğun ar bere ort̆u do top̌i vibirare ya do dersi var içalişu kodosǩudu ar tzana. Nana babamuşi untxey do dersepe gale goytu, lise hişote keyonç̌inu. Teona, Tanuraşa ordo eyonç̌inu lise İzmiri. Teona İst̆anboli Universiteşa kamaxt̆u, t̆oxt̆ori gamaxt̆asert̆u. Top̌i obiru naşǩu şuǩule dido dersi içalişu Tanura. Nana babamuşi sozi komeçu dort̆u t̆oxt̆ori gamaft̆are ya do. Nanamuşi zat̆i zobun’ort̆u hişeniti t̆oxt̆ori viyare, cegoktinare ya do nanamuşi guri gundumt̆u.  

Emogindeneri tzana universiteşa var amvalu, zade vorsi mektebepeşa amvalert̆u do Tanura t̆oxt̆ori viyare ya do him tzana var amaxt̆u başǩa mektebepeşa. Ar tzana daha dersaneşa mendaxt̆u şuǩule İst̆anboli tip fakuteşa kamaxt̆u. Emogineri tzana çetini ayu mtsika. Hişo haşo kocutzopxu do ar tzana golaxt̆u. Çoişati var alu, nanamuşi xastaluği eyunzinu. Ama, var utzvey bere. Majurani sinifişa it̆uşani somestiri tatili ora mendaxt̆u. Nanamuşi ǩanseri ort̆u peği na va nuxondasen çenditi ognu dort̆u. Ma ordoşa moft̆are, ya utzu nanamuşi. Nanamuşiti si t̆oxt̆ori gamaxt̆are ma him komişǩun. Sǩani yuki kodobdvi. Muti va mosimpoy aşǩva ya do hişote guri goyindu.  

Him ǩişi va gamvaonu, dida doğuru. Teona, sinavepe na uğurt̆u şeni teyzemuşişi ğuraşa var alu. Tanura, Nanamuşi kodolvojinu, sum dğa şuǩule goyktu mektebişa. Him tzana, ti ceberi dersepe do nanamuşi mezmoneri kogoluçu Tanura. Teona şǩala ar mektebi oran do var uşǩuran ǩartiǩarti. Teonaşi nana şǩala dilaǩirdey dort̆u. Tanura, teyzemuşi golaonu do onç̌aru na var uğun şeni zade vorsi va gamvagnapu dort̆u. Beronaşa berile çoi na diriney şeni curiti Lazuri nena kuşǩurt̆ey zade vorsi var uşǩurt̆eyǩoti.  

Ar ndğa yemekxane yemeğişi sira iyondramt̆uşani cur bozomota haǩu lamseri, sançi ǩitluği iyaseni hiǩu na codvapu, ya utzusi arǩadaşimuşi, Tanura kodvaguru Lazuri na ilaǩirdamt̆ey. Yemeğimuşi eç̌opu do hinişi masa konaxolu.  

“Bozomotalepe, tkva sonur orte?” ya “Lazuri ilaǩirdamt̆itşani domaguru.” ya zitsineri.  

“Ma Art̆aşenuri vore, arǩadaşişǩimiti Vijanur on.” ya tku arti bozomota.  

Teona do Tanura var içiney ǩartiǩarti. Dido goykturey do beronaşi mira zade cinkturey dort̆u.  

“Ela kodoxedi şǩuni şǩala, oçi siti şǩuni hekoni ore.” ya utzveysi Tanura kodoxedu.  

Cari şǩomeyşa hişo haşo konilaǩirdey. Oǩaçxe xoloti oǩoviǩataten ya do hişote gamiǩatey. Tanura ar arǩadaşi kuyonurt̆u Atinuri, himu dulaǩirdu haşo do haşo ya. Atinuri arǩadaşimuşi, dido vorsi, ya şǩunepe şǩala na oǩvagi ya, ar dahaneri mati komeft̆are do viçinat ǩartiǩarti, ya. Hişo ey, içiney ǩartiǩarti. Ora golaxt̆uşa golaxt̆u Teona do Tanura ǩartiǩarti, artepeşa daha oǩinebey. Teona cur tzana ogi ort̆u Tanuraşa. Him, tzana mezuni iyasen. Dersepeşa xe mvaçodani, ora ayani oǩiǩatert̆ey. Curititi beronaşi dğalepe hiçi var ilaǩirdamt̆ey. Him tzana ç̌uruğayi komoxt̆u Teona mezuni diyu. P̌ri dulya cevoç̌are, ya ar çoyişati vidare, ya. Naǩu ora’n va malu teyzeşǩimi ğurusi bile ya. Tanurati, mati tzo vidare, amtsika ar şuri kogovombare ya do nognapapey ǩartiǩarti, yazi, so mu anen. Hişote gamiǩatey.  

Tanura emogi arǩadaşimuşi şǩala Antalya Kemerişa mendaxtu. Amtsika zuğa, ya oǩaçxe dağepe, golape dovabare ya do pilani dou. Antalyaşa goyktusi çoişa mendaxt̆u. Ar limci kodogutu şǩule babamuşişi araba eç̌opu do merze ǩale ar mendaft̆a, ya; teyze-şǩimiti komovigorare ya do cexedu araba elit̆uşani Teona kaziru merze ǩale ǩuçxete elit̆uşani. Emogi goyşaşu, aseiru kodogutu. Keç̌opu arabaşa. Teonati goyşaşu. Si hay mu ikum ya utzusi, Tanura, teyzeşǩimi movigorare. Mati oxorişǩimişa, nanaşǩimişa vulur, ya Teonati. Amtsika goşaşeri, ti santaleri dozitsey. Merze naxolesi pitsari oxori avla merduveni dida kocelaxen.  

Teona, “Ma hako koceft̆a.” ya utzu. 

Tanurati araba keladgu.  

“Mati teyzeşǩimi golovakta.” ya.  

Kocext̆ey curiti arabaşa. Tanura, teyze muç̌ore, ya do ali kodolvabu. Teona gonsǩudu, ham nanaşǩim on ya utzu. Tanurati teyzeşǩim on, ya. Didati goyşaşu, sumiti hişo gonsǩudey. 

XAÇKAPE ŞǨALA NA GOMOÇ̌ONDREYPE

Yazar
Tutaste
-
0

Mustafa Özkurt Çupina

Xaçka kultura’n ho moro, do kultura xaçka xvala var on. Mǩulemuşi; kultura, ǩoçik oxmaru şeni muti gamiğams do muti tzopxums on. Xaçka, ǩoçik let̆a şǩala onç̌elute; na xaçǩums do na dvorgamspe on. Xaçka Lazuri ar nenan, ar yoxon. Ǩultura Latinurişen na digurinu nenan.

Let̆a şǩala onç̌elu; cetasu, oxaçǩu do dorgute ixeninen.

Orgu: Cetasu; lu, tutuni, domatesi do baldurcani steri na on mdzgudape cetasule na vutzomert ar tzulu ont̆ules cetasu do mdzguda şiǩule fide na izit̆inen mdzuape arti ar svas dorgu do Şuǩa, xoşǩa lobca do feli vana ore sterepe tasi meçamute na iyen on.

Oxaçǩu do orgupe dido mutonpe on. Ham dulyapeşi muti ort̆u onç̌aroni miğuran, didoti becit̆i miğuran. Hanişi ceç̌apuri lazut̆işi xaçkate dop̌at. Oǩaçxe artepeti domç̌araten. Lazut̆işi xaçka, oxorişa amiğinasi ciç̌en. Na moyğen ç̌ebape ordoşa ontsxonu moğams. Vana donçxun oǩaçxe doktsun. Oxorimondunis mtzora so vutzomert svalepe na elibğinen lazut̆i ç̌ebape intsxuninert̆aşa (çonçepe muşişa gamiǩatinert̆aşa), tasişi gamiǩatinen.Ç̌oroxoni na vutzomert vrosi do monç̌eri ç̌ebape tasişi ko dit̆inen. İnva içodasi, tasi gamağmalu na vutzomert̆it ar cegapina vana ocjerapu komiğurt̆ey. Ham; bere elaǩateri ar tişineri ikumt̆u.

Mturi ezdasi ot̆ulepe (livadepe) dixazirinen. Gotzoşa na dosǩudu ğerepe ditzinen çemre iyasente let̆a dixvinen vana dipatxinen, doxombasiti diç̌vinen. Him ğerepeşi palurepe moyoǩap̌inu p̌ot̆eti var goniç̌indrinen. Ap̌rili do Mart̆i orape, ont̆ulepe çemre ko cibğinen. Zuğa ǩale na on op̌ut̆epe yazma; ar mtsika cin na on op̌ut̆epe çemre utzomeran. Atxe ar muti na irginen vana ixaşkinen svalepe çemrete imgvaninert̆u.

Oxoris, sǩindina (oxori tsxvarepe) var giyonunna lazut̆i dulya ti var ixeninert̆u. İnva orape, mandreşen na gamiğmalinen çemrepe, meci te ont̆ulepe ko cibğinert̆u.

Çemre kocevobği dop̌i do meci,

Dobergi dopxaşǩi livadi çicji. (Ğvandi)

Livadis na cibğinen çemre onç̌inute iri ǩale kodibğinert̆u. Okaçxe origi te (toxi te) diberginert̆u ont̆ulepe. Obergu; let̆a oksijeni do azot̆ite int̆alay şeni ixeninen. Obergu şiǩule, tuta Ap̌rili orape oxaçku (tasi meçamu) ixeninen. Tasi meçamu; sabanite vana bercite ixeninert̆u. Mtsika mektape do zeni svalepe sabani oxmarinute xocepete vana ǩoçepete ixeninert̆u. Okti do dido mektapeti bercite ixaşǩinert̆u.

Okti ona na xaçǩumt̆i bercite ,

So gaçamt̆i va giçkit̆u derdite. (Vitze)

Dixaşǩa do mdzgudape kext̆a şiǩule dintsxuninert̆u. Ham ontsxunu, karti karti dido mexoleri na on mdzgudapeşi tzulu vana zayifi na on etzapute ixeninert̆u. Na dit̆inen mdzguda vrosi iyay şeni. Mdzgudape dintsxuna şiǩule na ixeninert̆u dulya, omtzulanu ort̆u. Mdzgudape bercite sum fara

goyberginert̆u. Ceç̌apuri na goyberginert̆u omtzulanu, oǩaçxeneri majurani ardaaneriti masumani vana opinu izit̆inert̆u. Oǩaçxepe na ixeninert̆upe ar mtsika oǩaçxeşa mevaşǩvat do; omtzulanu, macjurani, masumani st̆eri svareri ǩoretsxapeşi na goniç̌ondrinuşi do p̌tǩvat.

Lazuri svareri ǩoretsxapeşi ceç̌apuri muç̌on? Ham, maarani (birinci) var ort̆u. Mesvareri na ixeninen dulyape-şi, 2. macjurani, 3. masumani cozun do ceç̌apuri şeni na izit̆inenti konna na bgorumt himon: Omtzulanu. Ma….ani kalop̌ite ixeninasi: 1. mamtzulani 2. majurani 3. masumani… Lazurişi ham kale Avropa nenape numgvay. Lazut̆i xaçkaşi haşo kon-na iri tevuli şeni moy var ort̆asen?

Dixaşǩa do ogumu oraşa sum-otxo naǩisi na vutzomert̆it ndğalepe kort̆u. Him ndğalepe, ont̆uleşa var amilinert̆u. Vrosi var on, var moyninen, cunaxi on mişǩurt̆ey. Lazut̆i mdzguda do sum fara goybergina şiǩule tuta çerezi vana ç̌uruği orape obğay. Pusǩuli komeçay. Oǩaçxeti ç̌eba ko celiduy. Ç̌eba lazut̆i p̌ri açanasen cicizorğoni, lazut̆i kaçanasi jirt̆ili, okaçxe ǩombola vrosi iyasiti ç̌oroxoni vutzomert.

Lazut̆i na ixaşǩinen ont̆ulepe arti oşǩomale mutonpeti ixaşǩinert̆u vana dirginert̆u. Hani; ore, feli, şuǩa, let̆a lobca, xunduri (soya) msut̆olya, lu dm.1 ort̆u. Şuǩa, ore-feli do xoşǩa lobca, ont̆uleşi soti moxvadasen svalepe t̆afoni ixeninet̆u, hes dirginert̆u.

Lazut̆epe ar perite var iyert̆u. Dido, sari perite ort̆u. Mç̌ita do ont̆aleri perepete ti iyert̆u. Mç̌ita na ort̆u mç̌itala, ont̆aleri na ort̆u ti nç̌araǩa vutzomert̆it. Stveli orape lazut̆i aşǩva dimonç̌en. Oxoris, na şǩomare şiǩu lazut̆i var dosǩuduǩoni ağanişi ixeninert̆u. Ont̆ulepeşi dido vrosi na on ç̌oroxonepe di-guminert̆u. Dintolert̆u, vana ç̌eba muç̌o on mcora konipinert̆u. Vana ti ovle na vutzomert̆it ar oxmaraşete daçxuri cinda dixonbinert̆u. Dimkvinert̆u. Hişote na ixazirinert̆u lazut̆i şeni ağanişi vit̆urt̆it.

Lazut̆i ǩoçişa gale; mtuti, ğecji do kinçiti imxoy. Heşeni hinişa oçu moğamt̆u. Kinçepe, ç̌abape elimxortey. Ğecjepe do mututepe na şkomanenşa gale na taxumtey şeni dido zarari meçamtey livadepes. Livadepe oçu şeni nena na moğay, mutonpe cebumute, şuri nagont̆ay vana mǩoma na ikuy mutonpe oç̌ute ixeninert̆u. Ar do mendra na on, vanati megza na on livadepe kalivi ixeninert̆u, seri didginert̆u.

Gumva do tzilva tutape ogumu orapert̆u. Diguminert̆u, ç̌ebape dit̆axinert̆u oxorişa mendiğinert̆u. Na dosǩudunpe nçala ort̆u. Hini ti dibardinert̆u; inva orape oxori sǩindinapeşi oşǩomale ort̆u nçalape.

Lazut̆işi muti ort̆u diç̌irt̆u. Ǩoçi oşǩomale xvala var, sǩindinapeşiti oşǩomale ort̆u. Nçalaşa gale; çonçi do ǩump̌uri ti inva orape sǩindinape niçinert̆u. Ar do muxuri na vutzomert̆it; vrosi na var ortu ç̌ebape kort̆u. Hiniti sǩindinape niçinert̆u.

1 Dm. Lazca. Do mengvaperi. Türkçe “vb.” “ve benzeri.” Editör.

GVERDİ 

Yazar
Tutaste
-
0

Yılmaz Delibaş 

Ar limci, irote na it̆u ar oxorişa doxunu şeni idu dort̆u. Oǩomtzuperi nekna konaxolu. Xe ǩitite, tzulu tzulu sum fori konorayu. “Mi or?” na tǩu nena var içinu. “Ma vor” tkunati, himuti na var içinu ognu. Oxori ǩoçişi yoxo, yoxomuşi şǩala dotǩu. Arovi keǩiyondru. Neǩna nǩola a fori goyǩtu, nekna xe kocext̆u, bere a tzulu ceri mendaxtu. Aşǩurinert̆asen dvatzonu, çona koceluç̌apxu. Neǩna elintzu, çona doloxeni mira, tzalemona şǩala kogoytanu, mi ort̆u kiziru. 

Toli, toli şǩala koǩvotzedu, moymğiru. Biç̌i tolepe dvamordu. Nena şurişa kogvağu; ozit̆oni muti var gvaşinu. Ar p̌oteşa içinamt̆uǩo st̆eri muti ağodupe kaziru. Moyduşunu, guri na dolubğunpe naşǩinu, na azirupe içinu. Ora mogutu, dudimuşi şǩala nilaǩirdu. Na ognupe dolinpulu. Neǩna gontzumeri, toli gontzumeri, guri metzeri kodosǩudu. Bozomota kamaxt̆i utzuǩo st̆eri ti monǩanu, elinktu. Bere cendruǩu, ǩuçxe gamitzu, oxorişa kamaxt̆u. İri moxt̆a na doxedurt̆u ǩulina ǩuçxe ǩotzit̆oçu. Sotile nena va dvaguru, mit̆i var ort̆u. 

Bozomota kuşǩurt̆uǩo st̆eri, biç̌i na dolibamt̆u bardaği, gverderişa çayi kodolvobu, t̆utsa tzari keyobu, otxo ǩuzi şeçeri kuǩatu, dundğvaru. İrote na elidgamt̆u st̆eri keludgu. Hiç̌i muti p̌ri t̆ǩu a tzulu mendra na dgurt̆u ǩuli kodoxedu. Muti iyu ilaǩirdasert̆u st̆eri şuri kodolizdu. Laǩirde gvoktu, guri meyit̆oçu. 

Bere çayi komoyşu, xepemuşite cebuǩo st̆eri gvana keç̌opu. Bozomota muti ikuy kotsadu. Tolepe, tolepeşa var gamiǩatu. Mi ort̆u? Sole moxt̆u? Muşa moxt̆u? Goliyonamt̆uǩo st̆eri dvatzonu. Nena nenaşa dot̆obu. Na izit̆inasert̆u irituli gurişa guri komeyibğu, laǩirde va ciç̌u, var eyinç̌inu. Goyşaşu, gonsǩudu. Muç̌o çayi doloşu, moyselu. İmt̆ert̆uǩo st̆eri avla neǩna gontzu, ǩuçxe eǩuğu, igzalu. 

Bozomota na xert̆u ǩulişa var oxvanǩanu. İrituli dot̆ǩu şuǩu cilafronu, dvanç̌inu. Neǩna eǩulazdu, kelaxedu… Bere arovi gzalepe goylu, naǩu ora golaxt̆u var ognu. Ar telefoni koziru, bozomota na ort̆u oxori raǩamepe kogvoktu, p̌ri iç̌andrinu cenǩolu. Xolo ogineri st̆eri cenǩolu. Niduşunu, meyiç̌ulendinu, igzalu. Moǩiǩtu, xolo kogvoktu, duyondru, muti var azit̆u. Şuri nena kodvaguru, eǩuyondru, naşǩinu. 

Arovi şuǩule bgarineri nena kodvaguru, obgaru gamat̆roxu. Koǩibgarey. “Huyşa so ort̆i?” xvala dvazit̆u. Nena igzalu. “Gogrumt̆i.” ya utzu. Laǩirde mogutu. 

Dibağey, koǩiyondrey, koǩosǩudey. Şuri nena diçodu, telefoni cinǩolu. Oyoropa oyoropute, laǩirde laǩirdete dizğu, osǩudoni ndğa diçodu… 

Ç̌İT̆A MUZAFFERİ 

Yazar
Tutaste
-
0

Murat Güven 

Xopaçkiniz miti ğuraşi belediyeşi oparlos ambari niçinen. Xolo ar ndğas oparlok “Makemançe Ç̌it̆a Muzafferi doğuru.” ya do ambari komeçu. Ç̌it̆a Muzafferi na içinops ǩoçepe do oxorcalepe ç̌it̆a Muzafferi dido guris niç̌ves. Na var içinopanpekti “Ç̌it̆a Muzafferi mi ren?” ya do artikartis guyiǩitxes. Ma gtzvat Ç̌it̆a Muzafferi mi ren. Ğuruşi otxoneçi tzana golaxtimeri t̆u. Xvala xvala golaçkveri ar skidala molapşinapt. Ç̌it̆a Muzafferi çkar var içilu. Skidalamuşişi en dido ora P̌erontis goluxtu. Babaçkimişi cumadişi yanis içalişept̆u. Ar toloni oxorimuşis skidut̆u. Berobaçkimişi nostera t̆u Ç̌it̆a Muzafferi cumadi. Ç̌it̆a ya şi dido mǩule ar ǩoçi na t̆u şeni Ç̌it̆a Muzafferi ya utzumet̆es. Ma bere vort̆işi dido odzitsinoni dulyape ikipt̆u do ma modzitsinapt̆u. Berobas eya bdzirat̆işi; “Hatzi xolo mu qvasen do modzitsinasen.” ma do toli umotu hemus votzǩert̆i. En dido xeşi radiopeşa do xeşi fenerepeşa meraği uğut̆u. Oçalişuten na mogasen geç̌arelepe entepes dolubğapt̆u. Na idasen yeris radiomuşi imet̆u do p̌ant̆a gelaçapt̆u. Kemençemuşi ti arada eloqonapt̆u. Miti nagat̆uşi; “Muzaffer aya radio xolo diktirere, majurani xolo kagamaçi do ağani eç̌opiyi, mundeşa radio iktirap?” ya do naǩidet̆u. Emukti; “Aya radio na giçkinan steyi va ren, dido icadi mutxani ren,majuranik haǩo mskva var gelaçapt̆u,aya dido mskva gelaçaps. Hem tkvan mu oxotzonapt?” ya do guktapt̆u.  

Ç̌it̆a skidalamuşis kemençemuşi, radiomuşi, ǩavalimuşi do fenerepemuşite skidut̆u Ç̌it̆a Muzafferi. Soni na bdziri oras “Ǩuledibis ar toloni oxoris pskidur.” ya mtzveret̆u. Ar xes bastoni, p̌ant̆a na dolokunt̆u dolokunepeten mskvanoba do ǩaobamuşişen çkar mutu gondineri var uğut̆u.  

Rizinali t̆u ama nananenamuşi steri Lazuri ağarğalet̆u. Dido ora ren Lazepe ǩala na skidut̆u şeni Lazuri ǩayi uçkit̆u. Turkuliti xolo Rizinalepe steyi ğarğalapt̆u. Babaçkimik Ç̌ita Muzafferis naǩidet̆u. Ar ndğas Babak; “Muzaffer, si dodgineri ma doxuneri vort̆atşiti xolo çkimden mǩule re, heǩo mkule mu re?” ya do naǩiduşi, Muzafferi cumadikti; “Si gindze re do ntsaşen oǩro ǩorobupi.” ya ducoxu do dido modzitsines.  

İri ǩoçi do oxorcas Ǩiyanas na yopşaps ar moçodala uğun. Gindze mç̌ipe ar gzas voret, mevulut seri ndğaleri. Skidala, xvala var na oǩoǩateyi, Faǩiri var na zengini, mezmoneyi var na umezmonu, zabuni var na uzabunu, xeleberi var na uxelebu golulun do içoden. Na pskidut oraşi ǩimeti miçkit̆an na ǩayi ren. İmcveşanaşi ǩimetli na iqvas ǩayi va ren.  

Makemançe Ç̌it̆a Muzafferi cumaditi skidu do igzalu uneneli, userseli. Dido mitis na var uçkit̆u e do ar skidala yepşeyi xvalobamuşiten. Ǩap̌ulas na naşku kemençe, ǩavali, radio, fenerepemuşi do na mşunan nostoneyi tkvalape do birapapemuşiten. Ǩata seris na elincirt̆u onciremuşişi tis konaşku skidalamuşis na elaqonet̆u mutxanepemuşi. Kodolinciru mezaremuşis mǩule xuramuşiten. Çkar p̌at̆i va datzonu xvaloba. P̌ant̆a xvala na incirt̆u şeni gegapineri t̆u xvala oncirus. Ğura Muzafferi cumadi şeni ar oǩotzǩinu, ar xvalobaşen dido, kemençe na var geliçinen, radio na var isiminen ar mutxani t̆u, arçkva yestfaşi na ginon yerişa na var galen ar mutxani.  

Muzafferi ç̌it̆a ç̌vat̆i ar ǩoçi ren, 

Muşi steri ç̌it̆a ar t̆iǩina moǩideri mskibuşa ulun…  

Mç̌ima mç̌ips mç̌ipe mç̌ipe ama Muzafferi var oşolaps.  

Muşeni ya na, 

Dido ç̌it̆a na renşeni mç̌ima var moxvadun, elustun.  

Ç̌it̆anobas Ç̌it̆a ren do, guri dido didi uğun.

LAZURİ NANANENA-ÇKİMİ  

Yazar
Tutaste
-
0

Osman Şafak Buyuklişi- Arkabi 

1955 tzanas Arkabis svap̌icişe toli gomtzǩi. Baba-çkimi Borğolari, Nana-çkimi Gidrevari renan. 

Mteli Lazi berepe steri korba odzğuş oraşen çkva Nandidi-çkimişi p̌orcas birdi. 

Hem oraşen doni Lazi kultura do Lazuri nenate binkimini. Baba-çkimi magurapa na rt̆u şeni İptineri mektebi Lomas biǩitxi. Turkuli nena mtinite iptineri mektebis dobiguri. Hemuşen oğune Turkuli do Lazuri omant̆alet̆u. Naya Lazuri naya Turkuli ren kimi oras umçanepe çkimis p̌ǩitxomt̆i. 

Oşkande mektebişa Arkabis bidi. Mektebis Nana nena-çkimi Lazuri na rt̆u şeni, “ı-ü-ö “harfepe ǩai na var matkvet̆u şeni dido mp̌tzori. Lise Mektebiti Arkabis bikitxi. Mektebişa galeşan na moxtes kimi Magurapak mskva Turkuli ip̌aramittat̆esşi “Nosi-çkimişi doloxeşen muperi ǩai Turkuli ospirapaman” ma-do biozmont̆i. 

Lise boçodinişi universitaşi imtixani şeni Mp̌olişa Cumadi-çkimişa bidi. Hek na biçinapi ǩoçepek Lazi na bore diguresşi “uy hamsi celdunmi?”, “uy kafanuz oğleden sonra çalişmayimu?” steri muntxanepe mitzves. Ham na tkvespe çkari Lazuris var nungamt̆u. Hem Lazi mitzumert̆es hemti Lazuri na varen tkvalape “Lazuri “yado ma mitzumert̆es. Hamtepek Lazuri nena mu noren var uçkit̆es. Ham oraşen doni nananena-miçkin çkvapes hamuşen ambari na var uğutes Koxobotzoni.  

Ham nana nena çkimi gont̆inu, navar uçkinpes oçinapu, na goç̌ǩondes Lazepes doguru şeni eçidovit tzanaşen doni oç̌arus do çkvapes doguru şeni biboder. Ǩitepek içalişamt̆a şakis, na iǩitxoms ar xvala ma bort̆a nati oç̌arus mebuonare. 

Lazuri nena dido oştzanapeşen doni xvala oxorepes do oput̆epez op̌aramitute skidu. Mexola ora şakis ç̌areri çkar mutu var miğutes. Şkurnape, oropape, mşkorinape, dzitsinape iri Lazuri nenate bikomt̆it. Hatzi ham teknolojisi doloxe Lazuri nena-çkuni entsun. Ham entsina çku Lazepeşen çkva mitis var dadgitinen.  

Lazuri nena oskedinu şeni Gramerepe, Nenapunape, Kitabepe, Ǩazetape, Dergipe iç̌aren do gamişkvinen. Mati doloxe na bore Lazepeşi ham mecis tkvati ant̆alit. Ham oçalişepe Lazuri nenas guri na meçams, çkar mogapa navar çumes guroni ǩoçepek ikoman. Var gaç̌arenan-na oǩitxus aǩatit, oçinapus aǩatit do ham dulyas mxuci meçit. 

Moxtit Lazuri nena oskedinu şeni na ixenen mecepes doloxe ivit. Lazuri nenaşi entsina dodgetinu şeni çku Lazepeşen çkva mitik çkar mutu var ikoms. Ntsaşa extit.  

1233 Sayfanın 2. Sayfası

SON EKLENENLER

POPÜLER YAZILAR

Bu web sitesi, Sivil Toplum geliştirme Merkezi tarafında yürütülen Birlikte Destek Programı kapsamında Avrupa Birliğinin maddi desteği ile oluşturulmuştur ve sürdürülmektedir. İçerik tamamıyla Laz Enstitüsü sorumluluğu altındadır ve Avrupa Birliğinin görüşlerini yansıtmak zorunda değildir.

Mail: laz.enstitu@lazenstitu.com

© Tutaste